Cập nhật: 6:00:00 8/7/2009

Ngày 7/7, Bộ Tài chính có thông cáo giải thích về một số vấn đề mà báo chí đã đề cập trong công tác điều hành giá xăng dầu trong thời gian gần đây.

CôngThương - Gần đây, một số cơ quan báo chí có bài viết về công tác điều hành mặt hàng xăng, dầu của Nhà nước như: mức điều chỉnh giá xăng, dầu vượt quá mức cho phép quy định tại Thông tư số 56/2009/TT-BTC ngày 23/3/2009 của Bộ Tài chính về việc hướng dẫn cơ chế hình thành, sử dụng, quyết toán Quỹ Bình ổn giá xăng dầu; Giá thế giới tăng không nhiều mà Liên Bộ Tài chính- Công Thương chấp thuận để doanh nghiệp điều chỉnh giá xăng, dầu 2 lần; Giá dầu thô trước đây là 147 USD/thùng, thì giá xăng là 19.000 đồng/lít, hiện nay giá dầu thô chỉ bằng ½ nhưng giá xăng đã điều chỉnh ở mức 14.200 đồng/lít;… Điều này có tác động đến tâm lý của người dân và tác động đến việc tăng giá của các hàng hoá, dịch vụ khác.

Để tạo sự đồng thuận chung trong công tác điều hành của Chính phủ nói chung và công tác điều hành mặt hàng xăng, dầu nói riêng, Bộ Tài chính giải thích các ý kiến nêu trên như sau:

Việc Bộ Tài chính điều chỉnh giá xăng dầu từ 700 đến 1.000 đồng/lít, kg cho mỗi lần điều chỉnh trong tháng 6 và đầu tháng 7 là không trái với hướng dẫn tại Thông tư của Bộ Tài chính.

Thông tư nêu rõ doanh nghiệp điều chỉnh giá không quá 500 đồng/lít, kg trong điều kiện giá thị trường thế giới diễn biến bình thường, không có biến động lớn và trong điều kiện điều hành giá gắn liền với hoạt động của Quỹ bình ổn giá.

Trước thời điểm Liên bộ Tài chính - Công Thương chấp thuận để các doanh nghiệp đầu mối điều chỉnh giá 1.000 đồng/lít, các doanh nghiệp đã 3 lần đề nghị được tăng giá, nhưng tại thời điểm đó chưa thích hợp cho việc điều chỉnh giá nên Liên bộ Tài chính - Công Thương tạm thời chưa chấp thuận tăng giá mà sử dụng các công cụ tài chính khác để bình ổn giá như giảm thuế nhập khẩu, tạm dừng trích Quỹ Bình ổn giá, kéo dài thời gian hoàn trả Ngân sách Nhà nước 1.000 đồng/lít đối với mặt hàng xăng.

Tuy nhiên, giá xăng dầu thị trường thế giới tiếp tục biến động mạnh, vượt quá sức chịu đựng của doanh nghiệp, sau khi đã thực hiện hàng loạt các công cụ tài chính, Liên bộ Tài chính - Công Thương thấy rằng cần phải có sự điều hành giá linh hoạt, phù hợp với giá xăng dầu thành phẩm trên thị trường thế giới. Đây là giải pháp mang tính tình thế và cần thiết.

Theo Bộ Tài chính, cách điều hành trên cũng phù hợp với khoản 1, Điều 26 Nghị định số 55/2007/NĐ-CP. Nghị định ghi rõ: “Áp dụng nguyên tắc giá bán xăng dầu theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, do thương nhân kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu hoặc thương nhân sản xuất, chế biến xăng dầu quyết định sau khi nộp các loại thuế, phí theo quy định của pháp lệnh hiện hành”. Để minh bạch trong điều hành giá, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu sửa đổi Thông tư số 56/2009/TT-BTC cho phù hợp với thực tiễn.

Về việc thời gian qua, giá xăng dầu thế giới tăng không nhiều nhưng Liên bộ Tài chính - Công Thương chấp thuận để doanh nghiệp điều chỉnh tăng giá xăng, dầu 2 lần. Bộ cho rằng, trong tháng 6 vừa qua đến ngày đầu tháng 7, do giá xăng dầu thành phẩm trên thị trường thế giới biến động mạnh nên Liên Bộ Tài chính - Công Thương đã chấp thuận để doanh nghiệp đầu mối điều chỉnh giá 2 lần (ngày 10/6 điều chỉnh tăng giá thêm 1.000 đồng/lít,kg và ngày 1/7 điều chỉnh tăng giá 700 đồng/lít, kg - tương đương tăng 5% so với giá hiện hành tùy theo từng chủng loại).

Tuy giá xăng, dầu được điều chỉnh tăng lên nhưng hiện nay còn thấp hơn giá của một số nước trong khu vực, cụ thể: giá xăng của Việt Nam gần xấp xỉ với Trung Quốc, nhưng thấp hơn của một số nước trong khu vực từ 924 đồng/lít đến 6.473 đồng/lít tuỳ theo mỗi nước; đối với giá điêden: giá điêden của Việt Nam thấp hơn của một số nước trong khu vực từ 1.251 đồng/lít đến 6.214 đồng/lít, cụ thể như sau:

Có được điều kiện "hỗ trợ" cho người tiêu dùng và doanh nghiệp như trên là do chúng ta còn sử dụng biện pháp giảm thuế và các công cụ tài chính khác trong điều hành giá xăng, dầu.

Việc điều hành giá mặt hàng xăng, dầu trong nước căn cứ vào diễn biến giá xăng, dầu thành phẩm (chứ không phải điều hành theo giá dầu thô) bình quân phù hợp với thời gian dự trữ lưu thông hàng tồn kho tối thiểu ở trong nước quy định tại Nghị định trên (tối thiểu 20 ngày).

Về nội dung giá dầu thô trước đây là 147 USD/thùng thì giá xăng là 19.000 đồng/lít, nay giá dầu thô chưa bằng 1/2 mà giá xăng hiện nay là 14.200 đồng/lít, Bộ Tài chính cho biết khi tính giá xăng, dầu trong nước là tính trên cơ sở bình quân giá thị trường thế giới của từng chủng loại xăng, dầu thành phẩm mà không phải là căn cứ vào giá dầu thô. Sự thay đổi của giá xăng dầu thành phẩm cũng không phải luôn luôn tỷ lệ thuận với thay đổi của giá dầu thô.

Ngoài ra, việc điều hành giá xăng, dầu trong nước, cơ cấu tính giá xăng, dầu trong nước không chỉ phụ thuộc vào diễn biến của giá xăng dầu thị trường thế giới, mà còn phụ thuộc vào tỷ giá ngoại tệ giữa đồng Việt Nam với đồng USD, chính sách điều tiết của Nhà nước phù hợp với đường lối phát triển kinh tế xã hội trong từng thời kỳ,…Giá trong nước không nên để thấp hơn nhiều so với các nước láng giềng nhằm hạn chế việc buôn lậu và gian lận thương mại...

Mặt khác, với mức giá bán xăng trong nước 19.000 đồng/lít thời điểm năm ngoái là cũng chưa tính toán đủ theo mặt bằng giá xăng trên thị trường thế giới vì Nhà nước còn thực hiện chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong kinh doanh xăng dầu như tạm ứng từ ngân sách nhà nước tương ứng với số lỗ kinh doanh mặt hàng xăng để cho các doanh nghiệp có vốn hoạt động; bù lỗ mặt hàng dầu. Nếu tính toán đầy đủ các yếu tố chi phí theo thị trường và Nhà nước không hỗ trợ, giá bán lẻ mặt hàng xăng, dầu trong nước sẽ còn phải cao hơn.

Thanh Hương